Чǎваш халǎхěн ача-пǎчана пǎхса ўстерес, çамрǎк ǎрǎва çитěнтерес пултарулǎхě питě вǎйлǎ пулнǎ.

    Чǎваш халǎх вěрентěвěнчен вырǎс ǎс-чахěсем, ют çěр-шыв тěпчевçисем тěлěнсе тǎнǎ.

   Чǎн чǎваш пулас тесен, аслǎ ватǎсен чапне, чысне тивěçлě пулас тесен, ачасене пǎхса çитěнтерес ěçе, кил-йыш пурнǎçне ǎслǎ та йěркеллě тытса пырассине майлаштарса ямалла. Ку ěçре ǎс-пуç та кирлě, вǎй хумалли те сахал мар.

   Амǎшě ывǎлне юратать – хěрěпе мухтанать, ашшě хěрне юратать – ывǎлěпе мухтанать.

   Тата акǎ мěн ěмěрлěхе халǎх асěнче пулмалла. Чǎваш çынни хěрарǎма питě сума сунǎ, кун çинчен вырǎс тěпчевçисем тěлěнсе нумай хутчен çырнǎ. Ак çак сǎмахсем манǎçа юлмалла мар пек  туйǎнать: «Хǎйěнчен аслǎ хěрарǎма кўрентерекен – ыр çын мар, хǎйěнчен çамрǎккине кўрентерекен – арçын мар».

   Çак шухǎша никам та хирěçлес çук, анчах çакǎн йышши ваттисен сǎмахě – чǎвашсен çеç.

Чǎвашла вěрентмесен – çын йытта тухать.

Çǎхан та хǎй чěлхине пěлет.

Йытǎ та чǎвашла ǎнланать.

    Халǎха ǎс парас, ырра вěрентес ěçěн вучахě тата тěп вырǎнě – кил-йыш, «Атте-анне килě – ылтǎн сǎпка». Пěтěмěшле халǎх педагогикин тěшши – кил-йыш вěрентěвě. Çамрǎк ǎрǎва тǎван халǎх майлǎ çитěнтересси – чи сǎпайлǎ ěç. Чǎвашлǎхǎн чи лайǎх енěсем: чǎваш кǎмǎлě, чǎваш кǎмǎлěн аптраманлǎхě, мал ěмěтлěхě, ўстерў, çитěнтерў тěллевěсем: чǎвашлǎха аталантарса çирěплетсе пырасси; ырǎ кǎмǎл, уçǎ чун; ěçченлěх; тирпейлěх; тасалǎх; чун пуянлǎхě; ǎс-тǎн çивěчлěхě.

   Чǎваш ырми-канмилěхě, ултавпа суяна чǎтма пултарайман. Сутǎнчǎклǎх чǎвашшǎн ют пулнǎ. Йǎвашлǎх. Сǎпайлǎх. Сатурлǎх. Сапǎр малти вырǎнта пулнǎ. Аскǎнчǎклǎхран, ясарлǎхран ютшǎннǎ. Хěрлěхе, каччǎлǎха мала хунǎ. Авалтанпах вǎрǎ ěçне йышǎнман. Ял –йышпа тату пурǎнса кěлмěçлěхе çул паман.

     Кил-йышри пěр-пěрин хушшинчи хутшǎнусен ырǎ тěслěх вырǎнěнче пулнǎ.  Кил-йышǎн ǎсě-хакǎлпа шухǎш-кǎмǎл пуян пулмалла.   Аслисемпе кěçěннисен пěр ěмěтлě, пěр шухǎшлǎ ěçěсем тумалла. Ачасем пěрле ěçлемелле тата пěр-пěрне пулǎшмалла. Килти ěç йěркине, тыткаларǎшне ачасем хǎйсем тěллěн вěренсе пымалла.

   Чǎваш халǎхěн килте ача-пǎчана пǎхса çитěнтерессин авалхи йǎли-йěрки. «Ача çук – куç çук», «Ача-пǎчасǎр пурǎнǎç малалла каяймасть». Кил-йышǎн тěп тěллевě – ачасене тěрěс –тěкел пǎхса ўстересси. «Ачаш ача – ашшě-амǎшне йывǎрлǎх» кўрет тенě.

  Çивěч ǎс. Ырми-канми ěçченлěх, тўрě, ырǎ, ǎшǎ кǎмǎл; тǎван халǎхǎн илем тěнчине ǎша илме яланах хатěр, çирěп  сывлǎх – ача-пǎчана пǎхса ўстерессин тěп тěллевěсем.

  Ачасене вěрентсе ўстерес ěçсене ялан тěплě шухǎшласа, творчествǎлла туса пымалла. Ку çеç те мар: ачасене вěрентсе ўстерес ěçре паянхи кун ěнерхинчен урǎхларах, ыранхи паянхинчен урǎхларах пулмалла. Çавǎнпа куллен мěн те пулин çěннине кěртсе пымалла, çěнěрен-çěнě майсемпе, меслетсемпе усǎ курмалла.

   Кунта тата çакна та çирěп асǎрхаттарса каламалла: ачасене тěрěс пǎхса ўстерес тесен, ашшěпе амǎшě пěр шутлǎ пулни кǎна мар, вěсем шкулпа, учительсемпе пěр шухǎшлǎ пулни те питě кирлě.

   Кил-йышра ачасене тěрěс пǎхса ўстерни обществǎшǎн кǎна мар, кашни çыншǎн питě кирлě ěç. Аван çемьере анчах ǎслǎ та кǎмǎллǎ ачасене ўстерме пултараççě. Йěркеллě те типтерлě, лǎпкǎ çемьере çеç ачасем ěçе юратса ěçлеççě, пěр-пěрне пулǎшса пыраççě, кирлě йěркене пǎхǎнаççě тата çирěп сывлǎхлǎ çынсем пулса çитěнеççě.

   Кашни кил-йышрах ачасен хǎйсен ашшě-амǎшěсене итлемелле, чунтан хисеплемелле. Çакǎн пек пултǎр тесен ашшěн те, амǎшěн те хǎйсене тивěçлě тытма пěлмелле. Ěçсе, çапкаланса çўрекен ашшě е пиччěшěсем ачасене питě япǎх тěслěх кǎтартаççě. Ěçкěпе аташакансем нихçан та ачасене тěрěс ǎс-хакǎл парса çитěнтереймеççě.

   Тата хǎш-пěр çемьере ачасене хěнесе тěрěс воспитани паратпǎр теççě. Ку питех те начар япала, ачан ачалǎхне пěтерни, унǎн сывлǎхне хавшатни çеç пулать.

   Юлашкинчен çакна каласа хǎварас килет, ачасене лайǎх, тěрěс пǎхса ўстерес тесен вěсемпе  туслǎ пурǎнмалла, ачисемшěн ашшě-амǎшě чи хаклǎ та чи çывǎх, савнǎ çын пулмалла. Тěрлě ыйтусене пěрле сўтсе явмалла, сǎмахран, паян шкулта мěнле кун иртни çинчен, мěнле паллǎсем илни çинчен .т. ыт. те.

   Ǎслǎ та усǎллǎ çын вǎл – пысǎк савǎнǎç.